Oedeemtherapie
Algemeen
Oedeem is een ophoping van vocht. Op grond van de ontstaanswijze zijn er drie soorten oedeem, nl. veneus-oedeem, lymfoedeem en lipoedeem.
Veneus-oedeem ontstaat door problemen met de doorbloeding van de aderen (venen), meestal betreft het hier de benen. In veel gevallen kan het dragen van speciale kousen hiervoor de oplossing zijn.
Lymfoedeem ontstaat door problemen met de afvoer van weefselvocht (lymfevocht). Dit kan verschillende oorzaken hebben. Zie verder onder aandoeningen.
Lipoedeem ontstaat door een overmatige vetafzetting in de huid en onderhuidsbindweefsel. Ten onrechte wordt dit vaak verward met obesitas (vetzucht).
Oedeemtherapie is een behandeling van oedeem van arm of been door een fysiotherapeut of huidtherapeut. Waar lymfoedeem vooralsnog niet te genezen lijkt te zijn is de therapie vooral gericht op het beperken en voorkomen van de toename van het oedeem om de bewegingsmogelijkheden van arm of been te vergroten of in ieder geval te behouden.
Aandoeningen
Venues-oedeem
Venues-oedeem ontstaat door tal van oorzaken. Enkele oorzaken zijn: spataderen, hartproblematiek, trauma, zwangerschap, temperatuur.
Lymfoedeem
Er wordt een indeling gemaakt op grond van de aard van klachten in een primair lymfoedeem en een secundair lymfoedeem.
Primair lymfoedeem
Een lymfoedeem als gevolg van een aangeboren afwijking van de lymfevaten of de lymfeknopen wordt een primair lymfoedeem genoemd. Er kan sprake zijn van te weinig lymfvaten, te smalle lymfvaten, te brede lymfvaten of van een aandoening aan de lymfeknopen. Het is niet gezegd dat een primair lymfoedeem al vanaf de geboorte zichtbaar moet zijn. Een deel wordt pas zichtbaar rond de pubertijd en een veel groter deel (90%) manifesteert zich pas veel later.
Bij een later optredend primair lymfoedeem is er meestal sprake van een uitlokker, iets wat het min of meer ‘slapende’ lymfoedeem activeert. De uitlokker kan eigenlijk van alles zijn: een ongeluk, overmatige inspanning, extreme warmte of kou, een wond, een ontsteking, een zwangerschap, een zonnebrand of zelfs een muggenbeet. Opvallend is dat dit oedeem vaak begint in de uiteinden, de handen of de voeten en zich langzaam naar het centrum van het lichaam toe uitbreid.
Secundair lymfoedeem
Een secundair lymfoedeem wordt veroorzaakt door een ingreep of een trauma waarbij lymfvaten of lymfknopen beschadigd of verwijderd worden.
Wat het meest voorkomt
postoperatief (beschadigingen als gevolg van een operatie)
postradiogeen (beschadigingen als gevolg van bestralingen)
In mindere mate
posttraumatisch (beschadigingen als gevolg van bijv. een breuk of een messteek)
postinfectieus (schade als gevolg van wondroos of insectenbeet)
postinflammatoir (beschadiging als gevolg van reuma of huidaandoening bijv, tumoren of metastasen).
Als gevolg van de beschadiging kan het lymfesysteem niet meer goed functioneren waardoor er vocht in de weefsels achterblijft. Een secundair lymfoedeem kan weken tot jaren na een medische ingreep ontstaan. Opvallend is dat dit oedeem altijd begint op de plek waar men de ingreep heeft gedaan (bijvoorbeeld in de oksel regio) waarna het zich langzaam uitbreid naar de uiteinden (bijvoorbeeld de hand).
Symptomen
Herkenning
Een lymfoedeem is een eiwitrijk oedeem. Het indrukken van het oedeem kan pijnlijk zijn en is niet makkelijk. Een veneusoedeem is veel makkelijker in te drukken, aangezien deze oedemen alleen uit water bestaan. Het lymfoedeem zal naarmate het langer bestaat ook steeds harder worden. Een aantal punten waar men bij eventuele verdenking op kan letten is;
* Men kan een kuiltje drukken in de huid (Pitting oedeem)
* Vergrote gevoeligheid voor infecties
* Dikte van de huidplooien vergelijken links en rechts
* bleke huid
* verdikking van de huid, met als laatste stadium verhoorning (eelt vorming)
Behandeling
De behandeling van oedeemtherapie door de oedeemtherapeute bestaat meestal uit meerdere onderdelen om een optimaal resultaat te verkrijgen. Verschillende van de onderstaande items worden toegepast in overleg en afgestemd op uw klachten:
voorlichting en advisering
manuele lymfdrainage
oefentherapie
lymftaping
bandageren/zwachtelen
ademtherapie
therapuetisch elastische kous/compressie
